Muziek bestaat uit geluidstrillingen met een zekere energetische waarde. Alle energie, dus ook geluidsenergie is neutraal, dat wil zeggen dat de kracht en de effectiviteit afhankelijk is van haar vorm. Ons denken geeft er echter de begrippen mooi, aangenaam of irritant aan, en dat is strikt persoonlijk.Ons lichaam heeft echter geen voor-of afkeur, het is gewoon een klankbord, dat afhankelijk is van klanken, waarbij volume, toonhoogte en resonantie een belangrijke rol spelen. Het heeft het vermogen om de logische en analystische filters van het verstand te omzeilen. Hierdoor kan muziek rechtstreeks contact maken met intense gevoelens die diep in het onderbewuste liggen. Muziek kan als het ware fungeren als een wachtwoord voor onbewuste moeilijk toegankelijke bestanden.Deze bestanden zijn met ons verstand niet te openen.Maar met muziek kunnen deze zo zorgvuldig opgeborgen bestanden, weer toegankelijk worden gemaakt.Muziek is de sleutel omdat het verstand er geen vat op heeft.Het is ongrijpbaar en veranderlijk, ze heeft een dimensie die bij het verstand ontbreekt
De geschiedenis van muziek
Het gebruik van muziek bij heling van lichaam en geest is al zeer oud. Het is bekend dat de oude Grieken en Egyptenaren al muziek gebruikten ter bestrijding van stress, angstgevoelens en nervositeit. Ook de hedendaagse psychotherapie brengt muziek en geestelijk welzijn met elkaar in verband. Veel onderzoekers zoals Harner en Grof hebben in het verleden gebruik gemaakt van LSD als middel voor therapeutische doeleinden. Toen LSD verboden werd begonnen zij naar andere manieren te zoeken. Ze waren dan ook zeer verrast toen ze ontdekten dat zulke eenvoudige methoden als muziek en een gewijzigd ademhalingsritme dezelfde effecten hadden als LSD. In de jaren zeventig ging Helen Bonny visualisaties gebruiken tijdens het luisteren naar muziek in een lichte trance als hulpmiddel voor zelfonderzoek bij lichaamsgerichte psychotherapie. Zij ontdekte dat het luisteren naar muziek in een ontspannen en meditatieve toestand aanleiding gaf tot krachtige psychische ervaringen. Ook nam ze waar dat bij het aandachtig luisteren naar zo'n eenvoudig middel als muziek het onderbewuste zich opende. Deze bevindingen, maar vooral ook eigen ervaringen hebben mij er van overtuigd dat deze teweeggebrachte bewustzijnsniveau's absoluut niet ongewoon zijn. Zij vertegenwoordigen de fundamentele, vitale aspecten van het menselijk bewustzijn. Anders zouden ze niet op zo eenvoudige wijze door vrijwel iedereen kunnen worden ervaren.
Waarom muziek?
Eén van de belangrijkste eigenschappen van muziek is dat het de luisteraar in staat stelt om zijn aandacht naar binnen te richten. En aangezien ademtherapie een naar binnen gericht proces is, kan muziek daar ondersteunend in werken. Fysiek heeft muziek een grote invloed op vegatieve functies zoals de ademhaling, bloeddruk en de hartslag. Maar muziek is bij uitstek een ingang tot ons gevoelsleven. Het is de taal van het hart. Want muziek raakt je, het kan je ontroeren, blij maken, opwinden of juist rust geven. Je kunt er van in een bepaalde stemming komen. Muziek heeft de unieke kwaliteit om op subtiele wijze zonder woorden, onmiddellijk en diep op je in te werken. Muziek in combinatie met ademwerk geeft direct toegang tot het onderbewuste. Een bepaalde melodie of zelfs enkele klanken kunnen al genoeg zijn om vroegere verdrongen ingrijpende ervaringen op te roepen. Het herkennen en erkennen van deze verdrongen ervaringen kan een belangrijke bijdrage leveren aan de verwerking daarvan. Hierdoor kunnen veranderingen, nieuwe ontwikkelingen, een bepaalde stabiliteit of een zekere acceptatie tot stand komen. Dit kan zowel op emotioneel, en gedragsmatig, als op cognitief, sociaal of lichamelijk gebied zijn.
Wat is evocatieve muziek?
Het woord evocatief betekent letterlijk, gevoelens oproepend. Evocatieve muziek is dus muziek die iets oproept. Het is muziek die specifieke gevoelens en stemmingen teweeg kan brengen, ze kan iets in beweging zetten, ontroeren of juist tot rust en inkeer brengen. Om dit teweeg te brengen wordt gebruik gemaakt van verschillende etnische, klassieke en verfijnde vormen van elektronische muziek. Veelal is dit vrij onbekende muziek. Want wanneer we muziek goed kennen gaat ons verstand er onmiddellijk mee aan de haal. We maken er dan meteen een eigen verhaal van. Dat is op zich niet zo erg, maar muziek heeft het meeste invloed op het psychische onderbewuste en niet op het oppervlakte-bewustzijn. De meeste moderne westerse muziek is vaak bekend. Bovendien wordt het westerse genre op een dusdanige wijze gestemd en gekanaliseerd dat de scherpe kantjes er af zijn. Maar juist die onregelmatigheden, ook wel innerlijke octaven genoemd, geven ruimte voor beweging. Ze prikkelen tot verhoogde spanning of prikken de spanning juist door. Vandaar dat over het algemeen een keuze wordt gemaakt uit verschillende, dikwijls onbekende etnische, klassieke en subtiele vormen van elektronische muziek.
Waarom evocatieve muziek?
Met behulp van evocatieve muziek kan een levendige en geleidelijke opbouw worden ontwikkelt in een ademsessie. Men wordt als het ware door de muziek gedragen. Dit kan iemand helpen door moeilijke fasen heen te komen, psychologische weerstanden te overwinnen en zich over te geven aan de stroom van ervaringen. Want evocatieve muziek heeft zowel fysieke als psychische effecten, vooral op ons onderbewuste. We kennen geen bescherming tegen het binnendringen van klanken. Hierdoor dringt deze muziek door tot ons onderbewuste. Ze heeft het vermogen weerstand en verdedigingsmechanismen te overwinnen. Evocatieve muziek kan specifieke aspecten oproepen en bevorderen zoals emotionele of fysieke pijn, agressie, sterke gevoelsbewegingen, uitbreiding van eigen ruimte, maar ook oergevoelens als extase, opwinding, vervoering, enzovoort. Dit kan niet alleen een diepgaande emotionele en psychosomatische bevrijding teweegbrengen, maar ook krachtige bewustzijnsverruimende- en transpersoonlijke ervaringen
Het gebruik van Evocatieve muziek
De keuze van de muziek mag zo min mogelijk aangewend worden om situaties te beinvloeden. Wel kan de de muziek tijdens een ademsessie afgestemd worden op datgene wat 'gaande' is, zodat het mogelijk is de processen die op dat moment 'spelen' te stimuleren of te ondersteunen. In de beginfase van de sessie wordt activerende muziek gebruikt, die psychische en emotionele spanning langzaam tot stand brengt. Halverwege de sessie dramatische of emotionele muziek ter ondersteuning van emoties die aan de orde zijn. Tegen het einde van de sessie, wanneer de emotionele spanning is ontladen en men in een rustiger vaarwater komt en ook vaak in een ontspannen toestand van geluk, wordt rustige en vloeiende meditatieve muziek gebruikt. Je kunt het beste je eigen muziekkeuzes maken. Zo ontwikkel je een eigen stijl. Er wordt meestal muziek gebruikt die niet al te bekend is. Want een van de grootste belemmeringen in het proces is het denken. Mensen vluchten maar al te graag in hun verstand. Wanneer men een muziekstuk goed kent, gaat het verstand het beoordelen
Innerlijke octaven
De muziek van slangenbezweerders is een weliswaar extreme primitieve benadering van evocatieve muziek, maar geeft een goed voorbeeld hoe deze muziek kan werken. Slangenbezweerders spelen vaak muziek die slechts uit één enkele noot bestaat en die heel lang wordt aangehouden en maar weinig stijgt of daalt. Maar in die ene noot bevinden zich voortdurend innerlijke octaven en melodieen van innerlijke octaven die voor het oor onhoorbaar zijn, maar die echter wel door het onderbewuste wordt gehoord. En deze muziek hoort de slang of liever gezegd hij voelt ze en brengt vervolgens dat gevoel tot uiting. De slang geeft gehoor aan (is gehoorzaam aan) de innerlijke octaven. Een dergelijke ervaring krijgt ons onderbewustzijn ook als we dezelfde muziek in een wat gecompliceerdere vorm ten gehore brengen. Dan geven wij evenals de slang gehoor aan de innerlijke octaven. Innerlijke octaven lijken ontzettend veel op zogenaamde archetypen, die in het onderbewuste zijn vastgelegd, zoals de archetypen waarvan Gustav Jung ons bewust heeft gemaakt
Het luisteren naar muziek
Evocatieve muziek fungeert niet als achtergrondmuziek. Integendeel de muziek is juist nadrukkelijk aanwezig. Hierdoor komt het rechtstreeks bij ons binnen. Niet alleen door onze oren, want ons hele lichaam is eigenlijk één groot oor. Van de luisteraar wordt verwacht dat hij zich open kan stellen voor de muziek en zich over kan geven aan het proces wat dit teweegbrengt. Het is nodig om op een andere manier naar deze muziek te luisteren zoals men dit gewoonlijk doet. Het is namelijk mogelijk op een zodanige manier te luisteren, dat het lichaam in staat is de muziek als een aanraking te ervaren. Hierbij wordt het lichaam overal aangeraakt, gestreeld en geprikkeld. Het kan een aangename ervaring zijn hoe de muziek om je heen dwarrelt, je lichaam binnen gaat en er weer uitkomt. Terwijl je gevoeligheid meer en meer toeneemt ga je steeds beter op de muziek reageren. Totdat de muziek je helemaal meesleept en je totaal opgaat in de gewaarwording van de muziek. Hierdoor kun je spontaan op de muziek reageren door bewegingen te maken zoals die opkomen en emoties en gevoelens de vrije loop geven.
De betekenis van Muziek
Het is moeilijk te begrijpen waarom muziek je in de ziel kan raken. Het is net zo moeilijk te verklaren waarom de één het liefst piano speelt en de ander dwarsfluit. Het abstracte karakter van bepaalde muziek kan per persoon geheel verschillende gevoelens oproepen. Dus de betekenis van muziek is op de eerste plaats een samenhang van dat wat ze in ons oproept én wat het vervolgens met ons doet. Muziek raakt ons door wat ze zowel op onbewust niveau als op bewust niveau in ons losmaakt. Iedereen die goed naar muziek luistert kent die innerlijke ervaring. Nogmaals het is strikt persoonlijk, net als de aard van de muziek persoonlijk is. Het kan zelfs een eenmalige impressie zijn. We geven muziek zelf een betekenis, die betekenis is heel persoonlijk en gaat voor anderen vaak niet op. Maar er is natuurlijk ook muziek die ons helemaal niets doet. De betekenis van muziek is per individu verschillend. Ze is moeilijk te omschrijven. Ze kan niet gereduceerd worden tot de vorm, maar ze is er wel consistent mee verbonden. Het is de muziek zelf, die voor ons betekenisvol is. Muziek heeft betekenis om wie zij is
De schoonheid van muziek
Muziek kan ons helpen om te voelen wat er in ons leeft, om gevoelens waar geen woorden voor zijn te ervaren. Want muziek kent geen woorden, ze zegt niets, ze geeft alleen iets weer en dat is juist de schoonheid van muziek. Het probeert iets uit te drukken dat niet in woorden uit te drukken valt. Ze pakt je gewoon bij de hand en neemt je mee naar hogere pieken van het bestaan Door je er voor open te stellen wordt het mogelijk de woordeloze boodschap van de muziek te begrijpen. Het kan ons optillen en naar een onbegrensd gebied brengen, naar een ander zicht op de werkelijkheid, naar een andere sfeer, naar een niet alledaagse wereld. Zo ontstaat er een actieve innerlijke beweging waardoor we rustiger kunnen worden of juist alerter, vrolijker of juist verdrietig, evenwichtiger of juist boos. Maar met muziek kan ook een eventueel masker worden weggenomen, waardoor het duidelijk wordt wat er bij iemand speelt. Muziek heeft veel meer te bieden dan woorden. Omdat muziek ongrijpbaar en vluchtig is, komt zij op een dieper niveau in het onderbewuste terecht wat door het gesproken woord onbereikbaar blijft.
Nuttige tips
Iets over de weergave van de muziek. De kwaliteit van de weergave moet optimaal zijn. Het volume moet zodanig zijn dat de muziek een meeslepend karakter krijgt. Het effect van muziek hangt sterk van het volume af. Volume is een dynamisch deel van het geheel, het laat zich door toe-en afnemen, door hoogte-en dieptepunten karakteriseren. Bij onderzoek is vastgesteld dat vrolijke muziek bij toenemend volume nog vrolijker wordt, dus als het ware de emotie versterkt. Ook droevige muziek wordt bij toename van het volume nog droeviger. Bij vrolijke of stimulerende muziek merken we vaak een hogere en snellere verandering op, dan bij rustige of droevige muziek. Over het algemeen is het beter om muziek te kiezen die overeenkomt met de huidige stemming, in plaats van de stemming die men wenst te verwerven. Maar het is ook mogelijk te kiezen voor muziek die tegengesteld is aan de huidige stemming. Vrolijke muziek kan bijvoorbeeld veel boosheid oproepen. De kracht van de muziek moet men echter niet onderschatten. Want als het op onjuiste wijze wordt gebruikt kan het iemand ook veel schade berokkenen. Zoals men een wijnglas kan doen klinken, kan het ook breken als de trilling te sterk is.